Κάδμος

I

Μυθολογικό πρόσωπο. Θεωρείται ο ιδρυτής της πόλης των Θηβών. Υπήρξε τυπικό παράδειγμα πνευματικού ήρωα στον οποίο αποδίδονταν, εκτός από τους θεσμούς των Θηβών, εφευρέσεις πανανθρώπινης σημασίας, όπως η γραφή και η μεταλλουργία. Ο μύθος του K., βοιωτικός στην αρχή, διαδόθηκε αργότερα στη Θράκη και στην Ιλλυρία, περιοχές που είχε επισκεφθεί κατά τη διάρκεια των περιπλανήσεών του προς αναζήτηση της Ευρώπης, αλλά και στη Μίλητο της Μικράς Ασίας.

Λείψανα του Καδμείου των Θηβών (φωτ. Α. Καββαδία).

Ο Κάδμος, κρατώντας την περίφημη ασπίδα του, σκοτώνει τον δράκο που απειλούσε τη Θήβα, σε παράσταση αττικού αγγείου.

II

Όνομα ιστορικών προσώπων της αρχαιότητας.

1. Τύραννος της Κω (6ος αι. π.Χ.). Ήταν γιος του Σκύθη, τον οποίο διαδέχθηκε στην εξουσία. Παραιτήθηκε όμως με τη θέλησή του και ταξίδεψε στην Κάτω Ιταλία και στη Σικελία, όπου οι άποικοι της Σάμου του παραχώρησαν την πόλη Ζάγκλη-Μεσσήνη. Το γεγονός αυτό φαίνεται ότι συνέπεσε με την κατάληψη του Ρηγίου από τον Ανάξιλο (486), στον στρατό του οποίου ο Κ. υπηρέτησε ως μισθοφόρος. Ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι ο Γέλων έστειλε τον Κ. από τη Σικελία στην Ελλάδα με τρία πλοία και πολλά χρήματα, για να παρακολουθήσει την έκβαση του πολέμου ανάμεσα στους Έλληνες και στους Πέρσες. Του είχε δώσει μάλιστα οδηγίες, εάν νικούσε ο Ξέρξης να έδινε σε αυτόν τα χρήματα, ενώ εάν νικούσαν οι Έλληνες, να επέστρεφε. Ο K., πιστός και τίμιος, επέστρεψε στη Σικελία και έδωσε τα χρήματα στον Γέλωνα, αφού στο μεταξύ παραιτήθηκε οικειοθελώς από την τυραννίδα.

2. Κ. ο Μιλήσιος(6ος αι. π.Χ.). Λογογράφος. Σύμφωνα με το λεξικό Σούδα, ήταν ο πρώτος Έλληνας συγγραφέας που έγραψε ιστορικό έργο σε πεζό λόγο. Καταγόταν από τη Μίλητο, ήταν γιος του Πανδίωνα και έγραψε στην ιωνική διάλεκτο το έργο Κτίσιν Μιλήτου και της όλης Ιωνίας εν βιβλίοις δ’. Ο Στράβων τον κατατάσσει ανάμεσα στους αρχαιότερους Έλληνες πεζογράφους, ενώ τον θεωρεί σύγχρονο του Εκαταίου και του Φερεκύδη. Από τον ιστοριογράφο Ιώσηπο ως αρχαιότατοι πεζογράφοι θεωρούνται ο Κ. και ο Aκουσίλαος από το Άργος, οι οποίοι έγραψαν λίγο πριν ξεσπάσουν οι Περσικοί πόλεμοι. Ο Κλήμης ο Αλεξανδρεύς αναφέρει ότι ο Προκοννήσιος Βίων σφετερίστηκε με λογοκλοπία το περιεχόμενο των ιστορικών αφηγήσεων του Κ. Πολλοί, αμφισβητώντας την ύπαρξή του, τον θεώρησαν πλαστό πρόσωπο. Όμως, επειδή υπήρχαν πολλές ιστορικές μαρτυρίες γι’ αυτόν, οι ερευνητές δέχτηκαν ότι ήταν υπαρκτό πρόσωπο.

III

Τοπωνύμιο κατά την αρχαιότητα.

1. Ποταμός στην Καμμανία, περιοχή της Ηπείρου, ο οποίος ταυτίζεται από πολλούς με τον σημερινό δεξιό παραπόταμο του Θύαμη, Λογγοβίτσα. Άλλοι τον ταυτίζουν με τον παραπόταμο του Θύαμη Καστινό ή Γλυκό και άλλοι με τη Μολίτσα, που πηγάζει πολύ κοντά στη Δωδώνη.

2. Ποταμός κοντά στη Λαοδικεία, που πήγαζε από το βουνό Κάδμος και ήταν υπόγειος κατά το μεγαλύτερο μέρος του. Ονομαζόταν και Λύκος.

3. Οροσειρά στην Καρία της Μικράς Ασίας, κοντά στα σύνορα της Λυκίας και της Φρυγίας.